Source: wise-europa.eu
Śląsk ma szanse stać się modelowym przykładem sprawiedliwej transformacji regionu górniczego w nowoczesny region przemysłowo-usługowy. Jak zaznaczają autorzy raportu „Od restrukturyzacji do trwałego rozwoju. Przypadek Górnego Śląska”, przygotowanego przez think tank WiseEuropa we współpracy z WWF Polska, sukces tego procesu zależny jest od prowadzenia działań obejmujących z jednej strony odpowiedzialną restrukturyzację tradycyjnych branż stanowiących niegdyś rdzeń lokalnej gospodarki, a z drugiej budowę nowych przewag konkurencyjnych dzięki dobrze zaplanowanej polityce inwestycyjnej, społecznej, transportowej i środowiskowej.
– Województwo śląskie może w kolejnych dekadach osiągnąć poziom rozwoju zbliżony do zamożnych państw Europy Zachodniej. Wymaga to jednak dokończenia transformacji społeczno-gospodarczej i zmierzenia się z trzema wyzwaniami – ekonomicznym, demograficznym i społecznym, związanym z jakością życia w regionie – wskazuje Maciej Bukowski, prezes WiseEuropa i współautor raportu.
W raporcie podkreślono, że wyzwania te pociągają za sobą konieczność głębokiej przebudowy struktury gospodarczej regionu, a w szczególności pogodzenia się z nieuniknioną redukcją znaczenia górnictwa węgla kamiennego, przemysłu ciężkiego i tradycyjnej, konwencjonalnej energetyki. Autorzy pokazują, że zgodnie z historycznymi trendami oraz szczegółowymi prognozami opłacalności wydobycia w górnośląskich kopalniach do 2050 roku w regionie zaniknie wydobycie węgla energetycznego. Na przetrwanie mają szanse jedynie najbardziej wydajne kopalnie węgla koksowego. Ogółem, do 2050 roku liczba miejsc pracy w górnictwie spadnie poniżej 10 tys. osób i będzie ponad siedmiokrotnie niższa niż obecnie.
– Perspektywy głębokiego spadku zatrudnienia w górnictwie nie odwrócą ani nowoczesne technologie wydobycia węgla, ani tzw. „czyste technologie węglowe”, ani nawet realizacja rządowych planów budowy nowych kopalni – podkreśla Aleksander Śniegocki, kierownik projektu Klimat i Energia w WiseEuropa.
Eksperci zwracają uwagę na to, że zaakceptowanie tego stanu rzeczy na poziome krajowym i regionalnym pozwoli na określenie działań wspomagających niezakłócony rozwój województwa, a zarazem przeprowadzenie niezbędnej transformacji w sposób odpowiedzialny i sprawiedliwy wobec lokalnych społeczności oraz osób zatrudnionych w branży wydobywczej.
– To rozbudowany przemysł przetwórczy, a nie energetyka czy górnictwo, pozwalają osiągnąć wysoki poziom uprzemysłowienia konieczny do zapewnienia trwałego, wysokiego poziomu dobrobytu na Śląsku w kolejnych dekadach. Dlatego dla regionu kluczowy jest rozwój zróżnicowanej bazy przemysłowej i poszerzenie jej o wysokowydajne, niskoemisyjne branże wytwórcze, takie jak przemysł maszynowy, elektrotechniczny i elektroniczny, chemiczny czy farmaceutyczny – zaznacza Maciej Bukowski.
Zgodnie z rekomendacjami zawartymi w publikacji, działania podejmowane w sferze gospodarczej powinny jednocześnie znaleźć silne wsparcie w inicjatywach podejmowanych także w innych obszarach. Dotyczy to zwłaszcza przedsięwzięć zmieniających charakter infrastruktury komunalnej i transportowej funkcjonującej w regionie. Poprzez istotny wzrost inwestycji w termomodernizację budynków i wymianę źródeł ciepła można nie tylko znacząco podnieść jakość życia w województwie, zmniejszając problem zanieczyszczenia powietrza w śląskich miastach, ale i sprzyjać rozbudowie łańcucha dostaw w sposób wnoszący duży wkład do lokalnego rynku pracy i gospodarki.
– Zintegrowana polityka rozwojowa nakierowana na przyciąganie nowoczesnych inwestycji
oraz kompleksową poprawę standardu życia w regionie poprzez rewitalizację tkanki miejskiej i terenów poprzemysłowych, poprawę dostępności i standardu usług transportowych, znaczącą redukcję emisji zanieczyszczeń oraz intensywności szkód górniczych – podniesie atrakcyjność województwa jako dobrego miejsca do życia na mapie kraju. – tłumaczy Aleksander Śniegocki
Eksperci podkreślają, że działania na poziomie województwa muszą być wsparte przez politykę krajową oraz unijną. Według autorów transformacja regionu wymaga ogólnokrajowych ram dla kluczowych sektorów (energetyka, budynki, transport, przemysł), które zapewniałyby środki na inwestycje wspierające restrukturyzację i rewitalizację przestrzeni regionu z zaangażowaniem nie tylko środków publicznych, ale także sektora prywatnego.
