Σταύρος Μαυρογένης
Πηγή: wwf.gr
Σε πρόσφατη δήλωσή τους ο αναπληρωτής υπουργός περιβάλλοντος και ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας ανακοίνωσαν την ίδρυση ενός «Τεχνολογικού Πάρκου καινοτομίας και κυκλικής οικονομίας» στο δήμο Σερβίων Βελβεντού. Η ανακοίνωση από μόνη της δεν θα εμπεριείχε κανένα κίνδυνο, εάν το εν λόγω έργο δεν προοριζόταν να χρηματοδοτηθεί από το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
Η ίδρυση του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης ήταν αποτέλεσμα των πρωτοβουλιών του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων Ελλάδας, των υποστηρικτικών δράσεων και πρωτοβουλιών του WWF Ελλάς και της ανάληψης πολιτικής ευθύνης από το ΥΠΕΝ. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία αποφάσισε να προχωρήσει στη σύσταση ενός ειδικού λογαριασμού ο οποίος θα χρηματοδοτείται από τα έσοδα δημοπράτησης δικαιωμάτων ρύπων CO2 και θα έχει στόχο την οικονομική υποστήριξη αποκλειστικά των περιοχών που θα πληγούν από την μείωση της λιγνιτικής δραστηριότητας. Παρά το γεγονός όμως ότι η διαβούλευση έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 2018 και η νομοθετική πρωτοβουλία ήρθε μόλις το Δεκέμβριο, η έκδοση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης η οποία θα εξειδικεύει τους άξονες προτεραιότητας και τις δράσεις που θα χρηματοδοτηθούν, εκκρεμεί ακόμη.
Η κωλυσιεργία από πλευράς Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη πρωτοβουλιών και προτάσεων από τους ενδιαφερόμενους φορείς και προκαλεί σύγχυση ως προς τον προσανατολισμό του Ταμείου. Η σύσταση ενός τεχνολογικού πάρκου σε μία περιοχή εκτός λιγνιτικών δήμων έρχεται σε άμεση αντίθεση με τις προδιαγραφές του ΕΤΔΜ έτσι όπως παρουσιάστηκαν από το ΥΠΕΝ στη δημόσια διαβούλευση και ο κίνδυνος να έχει την τύχη του Τοπικού Πόρου Ανάπτυξης, ο οποίος τελικά δεν καταμερίστηκε σε δράσεις για την αντιμετώπιση της λιγνιτικής δραστηριότητας, είναι πλέον ορατός.
Η μείωση της εξάρτησης της Ελλάδας από την καύση λιγνίτη για την ηλεκτροπαραγωγή όπως έχουν δείξει οι πρόσφατες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο (οδηγία για το χρηματιστήριο ρύπων, νέα αυστηρότερα όρια εκπομπών για τις μεγάλες μονάδες καύσης, ενεργειακό πακέτο για το 2030 κλπ) και η δίκαιη μετάβαση σε νέο παραγωγικό μοντέλο στηριζόμενο σε εναλλακτικές οικονομικές δραστηριότητες και δημοκρατική συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και των εργαζομένων, είναι μονόδρομος. Οι λιγνιτικές περιοχές της χώρας έχουν πληρώσει ακριβά το τίμημα του εξηλεκτρισμού της χώρας και πλέον δικαιούνται να απολαύσουν ένα μέλλον χωρίς ανεργία και οικονομική ανέχεια.
photo credits: Greg McNevin / Europe Beyond Coal
